Het water staat de food services sector opnieuw aan de lippen. De prijsstijgingen van voedingsproducten zijn groter dan wij kunnen behappen, en de eindconsument zal zijn steentje moeten bijdragen. Anders ziet het er voor de hele voedingssector slecht uit. Een open brief over respect, verantwoordelijkheidszin en partnership.

De kranten staan de afgelopen tijd vol met slecht nieuws over, o.a., de voedingssector. We hebben als sector net, en ternauwernood, de corona-crisis overleefd en daar is die gruwelijke oorlog in Oekraïne die ons allemaal raakt, in ons hart en in onze portemonnee.

Er komt heel wat op ons af de komende tijd en daarbij, hopelijk, ook een besef dat er fundamenteel wat moet veranderen in onze voedingssectoren.

De impact is er nu al

Onze keukens, ons aanbod en onze werking zijn geïmpacteerd. Dat is geen scenario meer, maar een concrete vaststelling! Voor sommige producten zal er een zekere schaarste komen. De voedingsindustrie ziet zich door tekorten en waanzinnige prijsstijgingen genoodzaakt de productie te beperken. Zo geeft Fevia al aan dat het voor heel wat bedrijven niet langer rendabel is om voeding te produceren, indien ze de prijsstijgingen niet kunnen doorrekenen. 40% van de Fevia-leden zal in de komende weken hun productie verminderen of zelfs stopzetten in de huidige situatie. De wurggreep van hun klanten kan voor heel wat leveranciers de doodsteek betekenen.

Als je dan kijkt naar onze sector van food services (voeding voor bedrijven, scholen, zorginstellingen, enz.), dan zit die net zo goed op slot. Food service-klanten onderhandelen tot op het bot en vragen spijkerharde garanties. Het is namelijk al jaren een ‘buyers market’.
Zo kan het dat een klant vandaag vastlegt dat hij binnen 3 maanden op dinsdag kip op het menu wil zien. Dat wordt lastig, want in de huidige omstandigheden kunnen wij niet garanderen dat die kip er ook zal zijn, en al zeker niet aan de prijs die bedongen werd. Dat moet anders kunnen.

Ik sluit me dan ook volledig aan bij Fevia-CEO Bart Buysse die openlijk pleit voor meer realiteits- en verantwoordelijkheidszin.

Wij zijn partner, geen leverancier

Na corona wist iedereen dat de foodservicemarkt nooit meer dezelfde zou zijn. De gebeurtenissen van de afgelopen weken én de vooruitzichten voor de toekomst maken die vaststelling enkel maar acuter.

Naast tekorten zijn de enorme prijsstijgingen ook in onze sector een gigantisch probleem. Tijdens de corona-crisis hebben we alles op alles gezet om de prijsdruk laag te houden voor onze klanten. We hebben alles uit de kast gehaald om service en kwaliteit te blijven verlenen, ook wanneer klanten door omstandigheden niet meer aan hun contractuele voorwaarden konden voldoen op vlak van volumes, aantal passages, enz.
We hebben daarbij ook zwaar in eigen vlees gesneden. Maar je doet dat omdat je gelooft in een partnership waarbij iedereen wint, of tenminste zo weinig mogelijk pijn lijdt, in de gegeven omstandigheden.

De weinige beweegruimte die we daartoe nog hadden tijdens corona is er nu niet meer. Opgesoupeerd, inmiddels, door duurdere ingrediënten, energie, logistiek, enz.
De voedingsindustrie zit nu met prijsstijgingen die ze niet meer kunnen absorberen en dus moeten doorrekenen aan klanten zoals wij. En ook wij moeten volgen om onze stijgende kosten de baas te kunnen.

Plus 26% op basisproducten

De voorbije weken zijn de globale prijzen van onze basisingrediënten gestegen met gemiddeld 26% (zie grafiek). Als we kijken naar al onze aankopen samen komen we gemiddeld aan een stijging van 12%.
Dat is een kost die we op een of andere manier zullen moeten verrekenen met onze klanten. Na de waanzin van corona nu nogmaals structureel verliezen opstapelen kan geen enkel bedrijf in de foodservice-, voedings- of horecasector aan.

Het moet anders

De omstandigheden zijn hard, maar deze open brief gaat niet enkel om de pijnlijke vaststellingen van nu, maar ook om de toekomst. Willen we als consument in de toekomst nog een divers, kwalitatief en rijk voedingsaanbod, dan zullen we met z’n allen de dingen fundamenteel anders moeten aanpakken.

Concreet voor onze sector kijken we naar de verschillende overheden. Die kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat aanbestedingen voor openbare diensten flexibeler worden. Onze chefs moeten nu vaak een hele boekhouding aanleggen om nog te weten wat ze wanneer mogen koken, met welke ingrediënten en aan welke prijs. Dat is dodelijk voor de creativiteit en beleving die van ons verwacht wordt. Het laat ons bovendien ook niet toe om in te spelen op het voedingsaanbod op de markt, zodat we vaak gefragmenteerd en/of duurder moeten aankopen.
Ok dat er hard over prijzen en spelregels onderhandeld wordt. Maar prijsbewust lekker, kwalitatief en gezond koken mag aan ons overgelaten worden. Daar zijn wij namelijk heel erg goed in.

Heel wat van onze klanten stellen vrij bijzondere eisen. Bijzonder voor de buitenwereld, maar jammer genoeg al lang niet meer voor ons. Er wordt ons bijvoorbeeld gevraagd om menucycli voor de komende 3 of 6 maanden voor te leggen ter goedkeuring. Afwijken is geen optie. Of klanten eisen dat het buffet in hun restaurant tijdens heel de service, tot aan het sluitingsuur blijft vol liggen met een volledig aanbod. Qua food waste kan dat tellen. En nu, meer dan ooit, is het niet het moment om voedsel te gaan verspillen.

Laat dat beheer gerust aan ons over. Wij zorgen er wel voor dat elke gast op elk moment lekker kan eten. Wij koken goed, lokaal, bio, met aandacht voor milieu en duurzaamheid en nog veel meer. Niet omdat dat zo in de aanbesteding staat, maar omdat dat in ons DNA zit.

De klant die verwacht dat we een echte restaurantbeleving op het bord toveren, moet ons ook toelaten om restaurateur te zijn. En niet de zoveelste leverancier naast die van de airco en die van de reinigingsproducten, die onder druk gezet moet worden om toch maar die allerlaagste prijs te bekomen.

Een oproep voor verandering

Meer dan ooit sinds de laatste wereldoorlog gaan mensen merken wat de waarde is van eten en voedingsproducten. En meer dan ooit zullen mensen zich realiseren wat de toegevoegde waarde is van restaurateurs, cateraars en de voedingsindustrie.
Als partners, die mensen helpen om een gezonde(re) levensstijl te leiden tijdens hun drukke bezigheden. Als werkgevers ook, die heel veel lageropgeleiden kansen bieden die ergens anders in de jobmarkt heel schaars zijn.

Hopelijk ontstaat dat besef voordat bedrijven in de horeca-, voedings- of foodservices sector beginnen te verdwijnen. Want in dat scenario zijn er geen winnaars.

Wij gaan in elk geval de komende dagen en weken aan tafel met onze klanten. Om te kijken hoe we de toekomst vorm gaan geven, en ervoor zorgen dat de pijn proportioneel gespreid wordt.

Ik doe ook een warme oproep aan mijn klanten, mijn collega-cateraars, mijn leveranciers en alle anderen met een warm hart voor voeding, hospitality en horeca.
Indien de aanhoudende prijsstijgingen inderdaad zo straf worden als nu voorspeld wordt, dan hebben we er allemaal baat bij om de koppen bij elkaar te steken en een nieuwe aanpak uit te tekenen. Een waarbij iedereen terug wint!

Bart Matthijs,

CEO Compass Group Belgium